بررسی تاریخچه فرش کاشان و پیشینه آن
ریشه نام “کاشان” به دوره هخامنشیان (حدود 2500 سال قبل از میلاد) و تشکیل شهری به همین نام در آن دوره برمی‌گردد. به گزارش خبرگزاری ایسنا یک متخصص اصفهان شناسی معتقد است.
در کتاب‌های تاریخ معاصر کاشان را از نخستین مکان های آبادانی دانسته اند که به امر پادشاهان اساطیری ایران در کنار چشمه فین، “کِی آشیان” یعنی جایی برای حکام ساخته اند.
احتمالاً نام “کاشان” به دلیل سکونت اقوامی به نام “کاسی ها” و یا “کاشو ها” در این منطقه به شهر نسبت داده شده است. بنابراین نام کاشان را مأخوذ از کلماتی مانند “کاسیان”، “کاشیان”، “کِی آشیان”، “کاه فشان” و “کاشو” می‌دانند.
در گذشته مردمان در کاشان، شهری که از مهم ترین قطب های صنعتی- فرهنگی ایران بشمار میرفته، در بسیاری از حوزه های کاری و پیشه ورزی از جمله فرش و گلیم بافی، معماری، قلم زنی، صنایع چوبی فعالیت می کردند که از مهمترین آنها صنعت فرش بافی بوده و هست.
در ادامه به شرح پیشه بزرگ فرش بافی در کاشان می پردازیم.
گوله های نخ برای فرش دستباف
صنعت فرش بافی
شهر کاشان یکی از اولین مراکز بافت فرش در ایران و قلب صادرات فرش دستباف جهان بشمار می آید. به همین دلیل فرش بافی در کاشان یکی از شاخه‌های برجسته هنرهای دستی و جزو سرمایه های هنری ایران محسوب می شود.
قدمت بافت فرش در کاشان به قرن نوزدهم شمسی باز می گردد.
و اولین فرش های کاشانی اغلب از جنس ابریشم در بافتی بسیار ظریف و پر تراکم و اغلب در طرح زمینه ای عاجی رنگ با ترنج هایی قرمز در مرکز و گوشه، بافته می شده اند.
فرش کاشان یکی از مشهورترین و با ارزش‌ترین نوع فرش‌های دستباف ایران است و طرذح و نقشه زیبا، کیفیت بافت بالا و استفاده از رنگ‌های طبیعی آنرا زبانزد ساخته است.
تاریخچه فرش کاشان به قدمتی بیش از چند قرن برمی‌گردد و در طول زمان دچار تغییر و تحولات زیادی شده است.
مادری که ریشه بر تار قالی میزند و از پود جانش برای فرزندانش زندگی می سازد.
رواج بافت فرش در کاشان
از دلایل رواج و محبوبیت پیشه فرش بافی در میان مردم کاشان از قدیم الایام میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- میراث فرهنگی: شهر کاشان در گذشته از برجسته ترین مراکز فرهنگی و هنری ایران شناخته می‌شده است. فرش بافی نیز از جمله هنرهایی بوده که به طور سنتی در این شهر توسعه یافت و به عنوان بخشی از میراث فرهنگی و صنعت و هنر دستی این شهر شناخته شده است.
- دسترسی به مواد اولیه: منطقه کاشان از لحاظ دسترسی به منابعی همچون پشم و پنبه که از مواد اولیه مهم تولید فرش بشمار می آیند، کاملا غنی بشمار میرفته؛ از این رو بافندگان این امکان را داشته اند تا فرش‌های با کیفیت و با دوام و ماندگاری بالا تولید کنند.
- شهرت صنعت فرش بافی: در طول تاریخ، فرش بافی در کاشان به یکی از صنایع مهم و معروف این شهر تبدیل شد به گونه ای که کیفیت ممتاز، طرح و نقشه منحصربفرد و رنگ‌پردازی زیبا در این فرش‌ها آن را به یکی از تحفه های محبوب و ارزشمند در سرتاسر ایران و جهان تبدیل کرد.
- تا جایی که جهانگرد بزرگ مارکوپلو را نیز در زمان سفرش به کاشان تحت تاثیر قرار داده است.
- حمایت مالی از صنعت فرش بافی: در گذشته سران حکومتی و فعالان مالی در کاشان به طور چشمگیری در حمایت از صنعت کسب و کار فرش بافی سرمایه‌گذاری می‌کرده اند و خدماتی نظیر تسهیلات مالی و فراهم سازی مواد و لوازم کار ارائه کرده اند.
- تأثیر پذیری از سایر صنایع هنری: کاشان به عنوان یکی از مراکز هنر و صنعت ایران در طول تاریخ، تأثیر صنایع هنری دیگر از جمله معماری، طراحی داخلی و نقاشی را بر روی طراحی و الگو سازی هنری در فرش بافی را نیز داشته است و آن را تبدیل به یک هنر بصری نفیس کرده است.
این عوامل به طور مشترک هنر فرش کاشان را رونق داده و به آن شهرت جهانی بخشیده اند.(خرسندیم که با خواندن مقاله بررسی تاریخچه فرش کاشان و پیشینه آن همراه ما هستید)
قدمت بافت فرش در کاشان
در ادامه بررسی تاریخچه فرش کاشان باید ذکر کنیم که ریشه نام “کاشان” به دوره هخامنشیان (حدود 2500 سال قبل از میلاد) و تشکیل شهری به همین نام در آن دوره برمی‌گردد.
همانطور که گفتیم قدمت بافت فرش در کاشان به دوره صفویه (سده شانزدهم شمسی) برمی‌گردد.
در آن دوران شهر کاشان یکی از مهمترین مراکز تولید و بافت فرش در ایران شناخته می‌شد.
شاه عباس صفوی ارزش و جایگاه والایی برای شهر کاشان قائل بود و برای ترویج هنرهای دستی و فرهنگ ایرانی، حمایت ویژه ای از صنعت فرش‌بافی داشت.
همه این ها دلیلی بود تا فرش کاشان در این دوره به شهرت و محبوبیت جهانی دست یابد و عواملی چون طرح و نقش منحصربفرد و زیبا ومرغوبیت و کیفیت فوق العاده بالا سبب شود تا میان هنرمندان و مشتریان خارجی مورد توجه قرار گیرد.
در دوره قاجار(سده 18 و 19)، فرش کاشان به اوج شکوفایی خود رسید. در این دوره بوسیله نخ‌هایی از جنس ابریشم و پشم ممتاز، فرش‌هایی با کیفیت فوق‌العاده بالا تولید می‌شده است.
طرح و نقشه فرش کاشان در این دوره معمولاً شامل الگوهای گل، بندانه، شکل‌های هندسی و طرح‌های مذهبی و اسلیمی بوده است. رنگ‌های طبیعی مورد استفاده در این فرش ها نیز معمولا آبی، قرمز، صورتی، سبز و زرد بوده است.
در دوره پهلوی (سده 20)، با تأسیس کارخانه‌های بافت فرش و به کارگیری فناوری های روز دنیا، صنعت فرش‌بافی در کاشان رونق گرفت. در این دوره، فرش‌های دستباف کاشان به صورت انبوه تولید و به بازارهای جهانی صادر می‌شدند.
فرش کاشان تا به امروز نماد هنر و صنعت ایران شناخته شده و همواره در موزه‌ها و مجموعه‌های هنری معروف جهان به نمایش گذاشته می‌شود.
تاریخچه فرش کاشان نشان می‌دهد که این هنر از قدمتی باستانی برخوردار است. تولید فرش کاشان همچنان در این شهر و سایر مناطق ایران ادامه دارد و هنرمندان و بافندگان حاذقی در این صنعت مشغول فعالیت هستند.
فرش کاشان به عنوان یکی از نمادهای فرهنگی و هنری ایران شناخته شده و از محصولات برتر صنایع دستی ایران به حساب می‌آید.
بازار و هزاران فرش زیبا
الگوی بافت فرش در تاریخچه فرش کاشان
ریشه نام “کاشان” به دوره هخامنشیان (حدود 2500 سال قبل از میلاد) و تشکیل شهری به همین نام در آن دوره برمی‌گردد.
الگوی بافت فرش های کاشان در صنعت فرش ایران بسیار برجسته و مشهور است.
این سبک ویژگی‌های منحصر به فردی در طرح و نقشه و رنگ را شامل می شود و به طور کلی الگوهای اسلیمی، طرح های هندسی و رنگ های غنی و سرزنده ای دارد که در ادامه به توضیحات مختصری از آنها می پردازیم.
الگو های اسلیمی: طرح فرش‌های کاشان به طور معمول مرتبط با عناصر شهری و معماری کاشان هستند و مناظر شهری، باغ و بوستان، قصر، مساجد و سایر الگوها را شامل می شوند که آرامش و شکوه را به تصویر می‌کشد.
اشکال هندسی: اشکال هندسی به طور گسترده در فرش کاشان استفاده می‌شود که شامل پارچه‌بافی مرکزی (معمولاً با شکل مربع یا میانه‌گرد) و الگوهای هندسی دیگر هستند که به نقشه فرش زیبایی هنری چشم نوازی می‌بخشند.
رنگ‌های غنی و زنده: به طور معمول رنگ‌هایی نظیر قرمز لاکی، لاجوردی، زرد و نارنجی، سبز، سرمه ای و قهوه ای تیره در طرح و نقشه فرش کاشان یافت می شود.
ایجاد هارمونی و کنتراست میان این رنگ ها و توسط طراحان نقشه فرش کاشان به تنوع و زیبایی آنها می افزاید.
مواد مصرفی ممتاز: فرش‌های کاشان عمدتا از نخ‌های با کیفیت، پشم طبیعی یا ابریشم خالص تهیه می‌شوند. چنین موادی سبب استحکام و دوام بالای فرش می شود و آن را متمایز می سازد.
اینگونه است که زیبایی و ارزش هنری خاص فرش کاشان در طول تاریخ ایران و جهان همواره درخشیده است!
امیدواریم از خواندن مقاله بررسی تاریخچه فرش کاشان و پیشینه آن لذت برده باشد.
اینجا مقاله کامل درباره فرش ایرانی بخوانید.
━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━
از کالکشن قالیفرشان دیدن کنید و تنها با یک کلیک قطعه ای شگفت انگیز از فرش کاشان را به منزل ببرید.
فروشگاه قالیفرشان 🛒
━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━
بیشتر بخوانید
دیدگاهی در مورد “تاریخچه فرش کاشان”
درود بر شما.
درود. سپاس از توجه شما مخاطب گرامی