انواع گره فرش دستباف
محبوبیت قالی بافی در ایران باعث ایجاد سبک و روش های متفاوت در بافت فرش و قالی شده است. از این رو در طول سالیان دراز و در صنعت فرش شیوه های متفاوت از این هنر در میان اقوام پارسی ابداع و به کار گرفته شده است.
انواع گره فرش دستباف
انواع گره فرش دستباف بافت با استفاده از نخ های پنبه، ابریشم یا پشم، درون رشته های پایه انجام می شوند. هر یک از آن ها به عنوان واحد اصلی ساختار فرش، برای تثبیت نخ ها و ایجاد طرح و نقشه موردنظر در فرش استفاده می شود.
هر یک به صورت پشت و رویی به چله فرش پیچیده می‌شوند تا نخ‌ها در سطح فرش به هم بچسبند و طرح و الگو های مختلف شکل بگیرد. با طراحی و بافت در تعداد و انواع معین، می‌توان طرح و نقشه، همینطور روش بافت فرش را تعیین کرده و بافت زد.
نخ ریسی
اهمیت
میدانید که شانه و تراکم دو مولفه اساسی در تعیین کیفیت فرش هستند.
حالا همانطور که پیش از این در مقاله تراکم و شانه فرش توضیح دادیم تراکم به تعداد گره های طولی و شانه به تعداد گره های عرضی فرش می گوییم.
هرچه تعداد گره و میزان تراکم میان آنها بیشتر باشد کیفیت و مرغوبیت فرش، همینطور دوام و استحکام آن بیشتر خواهد بود. فرش دستباف گونه اغلب در انواع 700، 1000، 1200 و 1500 شانه و در تراکم‌های بالای 2500 تولید می‌شوند بنابراین تعداد و نوع آن ها نیز دو مولفه مهم در تعیین کیفیت فرش هستند.
انواع گره
دو نوع رایج آن ها در صنعت بافت فرش، فارسی و ترکی هستند.
1. ترکی
ترکی، متقارن یا استاندارد از مستحکم ترین روش های بافت در فرش ایرانی ست و در بسیاری مناطق ایران مانند بختیاری، کرمان، کردستان و اصفهان رواج داشته و دارد.
فرش ۲۵۰۰ ساله و پارسی پازیریک نیز که هم اکنون در موزه موزه آرمیتاژ سن پترزبورگ نگهداری می شود، به سبک ترکی بافته شده است که نشان می دهد این سبک بافت از ابتدا توسط مردمان پارس ابداع و به کار گرفته شده است. طریقه بافت آن نیز به این صورت است که نخ از روی دو تار و از کنار آنها عقب برده شده، سپس از داخل تارها به جلو برگشته و محکم می‌شود.
بافت به سبک ترکی زمان زیادی می طلبد و به طور ویژه مختص نقشه های ریزبافت و ظریف با رنگ های متنوع و خطوط نازک است. در این روش، امکان بافت انواع کم ارزش تر آن، نظیر بی گره بافی (یو) و جفتی یا تقلبی وجود ندارد؛ به همین دلیل فرش های بافته شد از ترکی ها، در کنار ظرافت و زیبایی بی حد و اندازه، بسیار مسحکم و با دوام هستند و به سادگی‌ها نخ نما نمی‌شوند و هرچه بیشتر پا می خورند، نقش و الگو و ظرافت آن ها بیشتر نمایان می شود.
نخ چله
حالا ببینیم
بافت تقلبی و جفتی چیست؟
همانطور که حتما متوجه شدید در این روش بافت زده نمی شود و صرفا نوعی تقلب رخ می دهد. در این سبک دوام و چگالی فرش یافته، کیفیت و مرغوبیت آن نیز از بین می رود.
2. تقلبی
تقلبی، یو یا بی گره بافی نام های این بافت است. در این روش خامه فرش را دولا کرده، آن را از پشت تار عبور می دهند. سپس قلاب را از داخل U شکل خامه رد می کنند، سر نخ را گرفته و از U به طرف بیرون می کشند. بافت کمان شیب بعد از پیچیدن نخ به دور چله، بدون پیچیدن،آن را روی رج محکم می کنند.
3. جفتی بافی
در این روش به جای اینکه خامه دور یک تار پیچیده شود، آنرا دور چهار تا شش تار می پیچند.
دار قالی
خب برگردیم به ترکی:
شنیده اید که می گویند قالی کرمان هرچه پا بخورد اعلاتر می شود؟ دلیل اصلی آن، بافت به سبک ترکی در فرش کرمان است که در آن استفاده مکرر از فرش نه تنها آسیبی به بافت آن نمی زند، بلکه جلوه ای چشم نواز و متحیرکننده از طرح و نقش فرش دستباف ایرانی به نمایش می گذارد.
فرش های دستباف قم، تبریز و اصفهان نیز معمولا ترکی بافی شده اند که ارزش مادی بالایی دارند و جزو سرمایه های هنری در این حوزه محسوب می شوند.
4. فارسی
فارسی نوعی روش بافت در قالی بافی به صورت نامتقارن است که آن را به نام های سنه (سنندج)، نامتقارن نیز می‌شناسند.
این سبک روی سه دسته از چله های قالی محکم شده، گردش نخ خامه در زیر و روی تار این بافت را تشکیل می دهد. در فارسی برخلاف ترکی، ضخامت پرز بیشتر است و با دست بافته می شود. در حالیکه ترکی ها با قلاب بافت زده می شوند.
مواد اساسی درهر دو مدل، پشم، ابریشم و کرک است اما در ترکی ها میزان نخ مصرفی معمولا بیشتر از فارسی است. همینطور دوام ریشه فرش های بافته شده به سبک ترکی معمولا بیشتر از فارسی ست.
فرش دستباف کاشان
انواع مختلف آن ها مختلف در فرش ایرانی استفاده می‌شوند و هرکدام دارای زیبایی و جزئیات خاص خود هستند. اما برخی از آن ها که به عنوان زیباترین آنها در فرش ایرانی شناخته می‌شوند که عبارتند از:
5. سناجی
اصالتا از هنر فرش بافی در استان کرمانشاه سرچشمه گرفته، از زیباترین، پیچیده‌ترین و با دوام ترین انواع آن ها بشمار می رود. سناجی به دلیل ظرافت و استحکام بالا الگوی زیبا و پیچیده ای برای فرش به ارمغان می آورد و سبب استحکام و ماندگاری فرش می شود.
بافندگی فرش ایرانی
6. اصفهانی
در فرش های اصفهان، کاشان و نائین چنین روشی بریا بافت فرش معروف و زبانزد است. این سبک در میان سبک های بافندگی فرش ایرانی سرشناس و محبوب است.
علاقمندان عموما نقشه های منحصر به فرد و هنری این فرش ها شامل الگو های ظریف هندسی، گل و بوته، و ترنج و حاشیه و لچک را دلربا و جذاب می یابند.
7. قمی
همینطور که از نام آن بر می آید در بافت فرش های قم رواج داشته، دارای الگوهای گل بافتی پیچیده و طرح های متنوع و دلنشین می باشد.
8. تبریزی
در بافت فرش های تبریزی و بخش‌هایی از آذربایجان شرقی از این روش بافت بهره می گیرند. چرا که به دلیل و طرح و نقش بی همتا و رنگ های خاص، همینطور کیفیت بالا، از ارزشمندترین فرش های ایرانی محسوب می‌شود.
امید که این مقاله شما را با هنر بافت آشنا ساخته باشد و در تعیین کیفیت و خرید فرش برای شما مفید عمل کند.
بیشتر بخوانید:
بزرگترین فروشگاه مجازی فرش ایران
با توجه به اینکه ایران مهد فرش است هنوز هم بسیاری از ایرانی ها در مورد انواع کالای ایرانی و محل بافت آنها اطلاعاتی ندارند و نمی‌دانند که بهترین فرش را از کجا تهیه کنند
ما بهترین مکان برای خرید فرش را به شما معرفی می‌کنیم.
از کالکشن ما دیدن کنید و تنها با یک کلیک قطعه ای شگفت انگیز از فرش کاشان را به منزل ببرید.
فروشگاه قالیفرشان 🛒
━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━━
مقالات مشابه
دیدگاهی در مورد “انواع گره فرش دستباف”
کاش در مورد گره جفتی هم توضیح میدادین که افت خیلی از فرشهای دستباف هست.
سلام و ادب. در گره جفتی جای اینکه نخ خامه فقط دور یک تار بپیچه دور چهار تا شش تار پیچیده و بافته میشه.
پیشنهاد میشه زمان خرید فرش دستباف حتما ازعدم وجود گره تقلبی در بافت فرش مطمئن بشید.
سلام وقت بخیر
در بافت فرش گره فارسی ساده و رایج ترین نوع گره هست.
ما که جز گره کور گره ی دیگری نمی شناسیم…
هرجور گره میزنم دیگه باز نمیشه
😂😂😂
راه حلش خرید از قالیفرشان با تضمین کیفیت و قیمت هست.
گره خورده است به دار زندگیم
به دندان میکشم الیاف تن…
بسی زیبا
سلام خسته نباشید
کدوم از گره ها برای فرش دست بافت بهتر و مرغوب تر هست
و قیمت فرش رو بالاتر می‌بره ؟!
سلام وقت عالی بخیر
گره بافی به سبک ترکی بهترین روش برای بافت فرش دستباف هست.
انی گره علاوه بر زیبایی ، کیفیت و ماندگاری فوق العادع بالایی در بافت فرش ایجاد میکنه.
سلام
کدوم یکی از گره های که گفتین با سرعت بافت بیشتری فرش بافته میشه و زودتر فرش آماده میشه؛!؟
سلام وقت شما بخیر
گره فارسی ساده هست و با سرعت بیشتری بافته میشه.
ممنون از سایت خوبتون
کدوم گره آسون تره و راحت تر میشه یا. گرفت !؟